Artikel

Agile werken? Dan ook portfoliomanagement

Henny Portman

Geplaatst op: May 22, 2023

Henny Portman is een veelzijdige consultant, coach, trainer, spreker en blogger bij Portman PM[O] Consultancy.

Illustratie

Hoe meer een organisatie een agile werkwijze gebruikt, hoe meer de noodzaak ontstaat voor een andere besturing van het portfolio van programma’s en projecten. De manier van werken vraagt om aanpassingen als het portfolio agile wordt uitgevoerd. In de praktijk spreekt men dan over: agile portfoliomanagement. Rini van Solingen en Henny Portman bespreken concrete praktijkmaatregelen om portfoliomanagement optimaler gebruik te laten maken van een agile organisatie.

 

Om het totaal van programma’s en projecten gecentraliseerd te besturen is in veel organisaties portfoliomanagement ingericht. Het doel hiervan is om de combinatie en volgorde van initiatieven zodanig te organiseren dat de onderliggende strategische doelen zo optimaal mogelijk worden bereikt. Daarbij wordt nadrukkelijk rekening gehouden met alle praktische beperkingen en afhankelijkheden die aanwezig zijn, zowel extern (bij klanten, leveranciers en toezichthouders) als intern (bij teams, architectuur en strategische agenda’s). Op zichzelf is dat logisch om te doen. Het geheel aan middelen, tijd en capaciteit is namelijk begrensd. Echter, nu veel meer organisaties in de uitvoering van die projecten en programma’s gebruik maken van agile werkwijzen, heeft dit consequenties voor deze besturing. De uitvoering vindt namelijk plaats door stabiele agile teams (veelal georganiseerd in ketens van teams), waardoor het noodzakelijk is dat portfoliomanagement daar rekening mee houdt. Immers, het besturen via budgetten, planningen en resources verschuift naar besturen via roadmaps, backlogs, sprints en teams. De term hiervoor is agile portfoliomanagement. Hier bestaan twee verschillende varianten van:

  • Portfoliomanagement dat er bij het ordenen rekening mee houdt dat de
    uitvoering agile zal gebeuren – dit is portfoliomanagement voor agile uitvoering.
  • Portfoliomanagement dat de kortcyclische voordelen van de uitvoering voor zichzelf benut door portfoliomanagement ook flexibeler in te richten – dit is een agile werkwijze van portfoliomanagement.

 

De grootste kans om organisaties momenteel nog sneller, wendbaarder en succesvoller te maken lijkt vooral in die tweede variant te liggen: portfoliomanagement dat zelf wendbaar is. Dit biedt namelijk kansen om strategische keuzes in het portfolio flexibeler te maken en deze keuzes te voeden met échte data van échte klanten. Het voornaamste voordeel daarvan is dat de beoogde impact van het portfolio sneller wordt bereikt, doordat er eerder opgeschaald kan worden daar waar de beoogde waarde optreedt. En dat er dus ook eerder capaciteit vrijkomt door te stoppen met die initiatieven waar de beoogde waarde uitblijft. Veel organisaties hebben de laatste jaren geïnvesteerd in het wendbaar maken van hun organisatie, onder meer via het introduceren van agile werkwijzen, het organiseren in agile teams en alle bijbehorende CI/CD-infrastructuur. De organisatie als geheel werd daardoor niet per se wendbaarder. Projectuitvoering is namelijk slechts een deel van de voortbrenging. De volgende stap is om portfoliomanagement zelf óók wendbaar te maken. Daarmee wordt de besturing van het portfolio optimaler en worden de mogelijkheden van een agile organisatie beter benut.

Voorgestelde artikelen

Artikel

Het is een herkenbaar tafereel: een directievergadering waarin projecten een score krijgen in een Excel-model. Er wordt druk gerekend, gewichten worden aangepast, en uiteindelijk verschijnt er een nette lijst van prioriteiten. Iedereen knikt, maar zodra de vergadering voorbij is, wordt er alsnog gediscussieerd.

Bas van Lieshout

September 10, 2025

Artikel

Portfoliomanagement draait in theorie om prioriteren, budgetteren en afstemmen. Maar in de praktijk staat of valt het succes met mensen. De bereidheid om samen te werken aan gezamenlijke doelen en het loslaten van eigenbelang zijn cruciaal. En precies dat blijkt vaak het lastigste onderdeel. Toch zijn er manieren om dit om te buigen – zonder grote reorganisaties of nieuwe tooling. Drie verrassende ingrepen kunnen al het verschil maken.

Bas van Lieshout

September 1, 2025

Artikel

De PMO-evolutie is in volle gang. Waar het PMO ooit vooral fungeerde als rapportageloket of projectcontroller, groeit het nu uit tot strategische sparringpartner en navigatiecentrum. Dat is geen luxe maar noodzaak: in een wereld waarin prioriteiten snel verschuiven, stakeholders directe waarde verwachten en data altijd beschikbaar is, moet het PMO meebewegen.

Martin van Langen

August 27, 2025

Illustratie